Un estudiu del Conseyu Cimeru d'Investigaciones Científiques (CSIC) y l'Universidá d'Uviéu hai cuantificado per primer vegada la variación na distribución del llobu nel conxuntu del territoriu español mientres los dos últimos sieglos. El trabayu, qu'analiza la información histórica de la fauna disponible para tol estáu, arrexunta más de 13.000 rexistros históricos sobro presencia o ausencia del llobu a nivel municipal dende mediaos del sieglu XIX. Les resultancies del estudiu apunten a que, al contrariu de lo que se pensaba hasta agora, el llobu nunca habitó más del 50% del territoriu peninsular nel periodu analizáu. 

 

El autores del informe aseguren que les conclusiones d'esti estudiu van ayudar a contextualizar les estratexes de caltenimientu, establecer valores de referencia y van ufiertar información pa les lleis de caltenimientu.  

 

"En tiempos históricos, el númberu de conceyos con presencia de llobu siempres foi menor qu'el de los conceyos nos qu'hai información sobro la so fauna, pero na que'l llobu nun taba presente. Esto esclúi la posibilidá de que'l llobu ocupara a mediaos del sieglu XIX tola España peninsular, cuidao que entós per cada conceyu con llobu había casi cinco ensin él. Magar taba presente en toles provincies peninsulares, el grau d'ocupación variaba enforma d'unes a otres. Les resultancies indiquen que yá entós el llobu taba sumíu nun fondu procesu de regresión", indica Carlos Nores, investigador del Institutu de Recursos Naturales y Ordenación del Territoriu (INDUROT) de la Universidá d'Uviéu.   

 

El investigadores analizaron la variación temporal na distribución del llobu n'España afitándose en trés momentos históricos: mediaos del sieglu XIX, mediaos del sieglu XX y l'última década.  

 

Les resultancies d'esti estudiu destaquen la necesidá de priorizar l'analís oxetivu de les fontes orixinales d'información siempres que sía posible, pa valorar apropiadamente interpretaciones posteriores. "Dellos autores previos yá suxuríen que la distribución del llobu nun yera continua n'España a mediaos del sieglu XIX. Sicasí, na década de 1970, perpetuóse la idea de que los llobos ocuparon casi la totalidá de la España peninsular a mediaos del sieglu XIX, lo que llevó a una percepción sesgada sobro la área de distribución del llobu que persistió nel tiempu", comenta l'investigador del CSIC José Vicente López-Bao, del Institutu Mistu d'Investigación en Biodiversidá (centru mistu del CSIC, la Universidá d'Uviéu y el Principáu d'Asturies). 

 

Anque'l llobu ye capaz de persistir en paisaxes con distintos niveles d'actividá humana, el autores destaquen que, nel sieglu XIX, el cambéu a gran escala nos usos del suelu, menos ganadería estensiva en favor de práctiques agrícoles, la escasez de preses monteses y l'eliminación apostada d'árees d'abelugu de la especie facilitaron la so persecución. Pero, sobremanera, influyó la xeneralización de campañes intensives, obligatories y xeneralizaes, d'envelenamientu a partir de 1829, periodu nel que s'introduz n'España la nuez vómica (estricnina). "La intensificación de la persecución del llobu cola introducción de la estricnina, produzse aprosimao coles mesmes que s'arrexuntaba la información pal diccionariu de Pascual Madoz. Por tanto, ye coherente pensar que, tres casi xuna década de erradicación sistemática de la especie, el llobu quedara acutáu principalmente a zones montascoses, remotes y inaccesibles", esplica López-Bao.  

 

Según l'estudiu, la persecución institucionalizada a mediaos del sieglu XX esplicaría en parte les diferencies que se reparen ente la distribución de la especie nesi momentu y l'actualidá. A mediaos del sieglu XX intensificáronse les campañes d'envelenamientu, al amparu de la creación de les Xuntes Provinciales d'Estinción d'Animales Dañibles y Protección de la Caza en 1953 y hasta 1968. Estes xuntes provinciales fueron más intenses nel centru-oeste d'España. 

 

Referencia: Nores, C., & López-Bao, J. V. (2022). Historical data to inform the llegal status of species in Europe: An example with wolves. Biological Conservation, 272, 109639.