Xuna investigación liderada pola Universidá d'Uviéu detectó que'l cambéu climáticu ta provocando que les especies nun s'atopen anguaño sincronizaes coles señales de la so redolada, produciéndose, por ello, xuna perda de sincronización ente eventos periódicos como'l floriamientu de les plantes, la migración de les aves o la eclosión de los insectos. Por que les plantes florien cuando les sos polinizadores tán abargana, o por que les aves reprodúzanse cuando hai comida pa los sos pitucos, estes especies tienen de siguir les señales de la so redolada. L'estudiu, nel que collaboraron cola Universidá de Helsinki y la Swedish University of Agricultural Sciences, enceta esos eventos periódicos que se reparen na naturaleza y que se conocen como fenología. Les resultancies vieron la lluz nes revistes Nature Climate Change y Proceedings of the National Academy of Sciences of America.

 

Les y el investigadores recoyeron meticulosamente observaciones de cientos d'eventos fenológicos mientres décades en más de 150 árees protexíes en tola rexón de la ex Unión Soviética. Esti enorme conxuntu de datos abrió xuna oportunidá ensin precedentes pa esquizar les respuestes al cambéu climáticu n'un área enorme y nuna escala de tiempu bien llarga. 

 

Les resultancies evidencian grandes diferencies locales na forma en que les especies respuenden a les variaciones d'un añu a otru. "Tenemos información sobro eventos fenológicos bien distintos d'aves, mamíferos, anfibios, plantes, reptiles, etc., que van dende'l primer cantar del carboneru hasta l'apaición del sapu común y la cayida de les fueyes del abeduriu", diz María del Mar Delgado (Unidá Mista d'Investigación en Biodiversidá de la Universidá d'Uviéu, allugada nel Campus de Mieres), autora principal del estudiu. Lo que se reparó ye xuna rixidez xeneral na respuesta de les especies a les variaciones del clima d'un añu pa otru. 

 

En particular, cuanto más templáu ye l'añu, mayor ye la desincronización ente los eventos fenológicos y les señales de la redolada. Amás d'esto, reparóse qu'esisten grandes diferencies ente estaciones y sitios. Na enorme rexón de la ex Unión Soviética, la velocidá a la que los eventos fenológicos tán camudando nel tiempu depende de cuándo asocede l'eventu (primavera o seronda), el nivel tróficu al que pertenecen les especies (plantes, herbívoros o depredadores) y si atopar en sitios templaos (sur) o fríos (norte). 

 

Pela so parte, el profesor Tomes Roslin (Swedish University of Agricultural Sciences), unu de el autores principales d'esti estudiu, esplica que'l desaxuste reparáu "ye la resultancia de la evolución pasada de les distintes especies a les condiciones locales que llinden la so capacidá p'afaese a les nueves condiciones impuestes pol cambéu climáticu". 

 

Roslin utiliza xuna metáfora pa esplicar por qué estes resultancies son tan esmolecedores: "¿Dalguna vegada xugasti al Jenga, el xuegu nel que creas xuna alta torre de bloques de madera apilados unos sobro otros? Considera lo qu'asocedería si, una vegada que construyeres la to torre Jenga, alta y poderosa, intentes mover la capa más baxa de bloques. Coles distintes capes moviéndose a una velocidá llixeramente distinta, la to torre primero va banciase peligrosamente y depués se desmoronará. Nun se precisa muncha imaxinación pa reemplazar los tos lladriyos con especies apiladas xunas enriba d'otres: lo que nun queremos qu'asoceda ye que toa esa construcción derrúmbese. Polo xeneral, ye poco probable que les comunidaes naturales respuendan a los cambeos climáticos como un conxuntu d'especies desconectaes que viven nel mesmu tiempu y nel mesmu llugar. Otra manera, estes especies interactúan ente sí, y esto significa que les comunidaes ecolóxiques tienden a ser propenses a responder como un tou, lo que puede faeles robustes al efeuto Jenga a nivel local…pero, hasta ciertu puntu".

 

A lo llargo de munches décades, en dellos casos un sieglu completu, numberoses persones dientro del ámbitu científicu tuvieron recoyendo datos sobro eventos fenológicos en más de 150 árees protexíes na ex Unión Soviética. Estos arrexuntáronse meticulosamente nun informe añal, unu pa cada añu y pa cada área protexida. "Mientres muncho tiempu, esta contribución científica única quedó oculta nos arquivos. Pero mientres la última década, tuvimos trabayando pa movilizar estos datos con un grupu increíble de más de 300 colegues pertenecientes a más de 80 organizaciones de Rusia, Ucrania, Bielorrusia, Kirguistán y Uzbekistán", esplica Evgeniy Meyke, de la Universidá de Helsinki (Finlandia), quien xuntu a Otso Ovaskainen -de la mesma universidá- coordinó esta inmensa base de datos. 

 

Esta información, unificada no que denominaron Les Cróniques de la Naturaleza, ye escepcional en munchos aspeutos: ye de naturaleza completa y toma tou tipu d'especies y eventos fenológicos, entiende llargos periodos de tiempu (casi un sieglu), abarca grandes árees (la metá d'Asia), y foi recoyida de forma sistemática por personal científico dedicáu a tiempu completu a realizar esta xera. 

 

Munches de les persones que participen nesti estudiu pasaron tola so vida recoyendo estos datos y, nel momentu de la publicación, seis d'ellos yá finaren. Estos artículos son, poro, un homenaxe al so trabayu. "El proyectu foi un viaxe emocionante y ye solo l'empiezu", diz María del Mar Delgado, a la que se-y xune'l profesor Otso Ovaskainen: "Tamos entusiasmaos col altu grau de motivación de los profesionales colos que tamos realizando esta collaboración. Dan-y al mundu la oportunidá de conocer les resultancies del so trabayu de toa xuna vida, qu'hasta agora permaneciera desconocida pa la comunidá científica internacional".

 

Artículos

 

Delgado, M.M., [207 authors] & Ovaskainen, O. 2020. "Differences in spatial versus envernada reaction norms for spring and autumn phenological events". Proceedings of the National Academy of Sciences 2(11):1-10

 

Roslin, T., [207 authors] & Ovaskainen, O. 2020. "Phenological shifts of abiotic events, producers and consumers across a continent". https://www.nature.com/articles/s41558-020-00967-7